De aanvraag

Het moment om een leerling voor een aanvraag van een toelaatbaarheidsverklaring te melden bij ons samenwerkingsverband verschilt per leerling. In principe geldt dat je als school de mogelijkheden van het bieden van (extra) ondersteuning binnen het regulier onderwijs moet hebben voordat je de stap kunt zetten naar de aanvraag van een toelaatbaarheidsverklaring.

Volgens passend onderwijs is de route als volgt:

1. Basisondersteuning
Op het moment dat een leerling onvoldoende kan profiteren van het reguliere aanbod in de klas, ga je ondersteuning bieden in de klas vanuit de basisondersteuning. Dit zijn interventies die door de leerkracht uitgevoerd kunnen worden. Je bespreekt je zorgen over de leerling met ouders en stelt een handelingsplan op met doelen en de aanpak zoals in de klas geboden wordt. Bespreek met elkaar om na een bepaalde periode te evalueren.

2. Extra ondersteuning (arrangement)
Als tijdens deze evaluatie blijkt dat de ondersteuning niet voldoende is voor de leerling, dan moet de ondersteuning opgeschaald worden tot het hoogste niveau dat mogelijk is binnen het regulier onderwijs. Deze ondersteuning valt onder de extra ondersteuning en wordt meestal geboden vanuit een arrangement. Een externe partij of iemand van school die ruimte heeft voor deze taak wordt vanuit dit arrangement ingezet om de leerling extra ondersteuning te bieden (bovenop de basisondersteuning). Het gaat hier om specifiekere en intensievere ondersteuning dan de ondersteuning geboden door de leerkracht. Van de geboden extra ondersteuning maak je eveneens een handelingsplan met doelen, aanpak en evaluaties.

3. Verwijzing naar speciaal (basis)onderwijs
Als na een afzienbare periode blijkt dat ook deze ondersteuning niet voldoende is om de leerling goed te kunnen ondersteunen, bespreek je als school met de betrokkenen dat een andere vorm van onderwijs (mogelijk) beter aan kan sluiten bij de onderwijsbehoefte van de leerling. Als de betrokkenen het hier mee eens zijn, kan je als school een aanvraag van een toelaatbaarheidsverklaring gedaan worden bij het Samenwerkingsverband.

Let op: Het is belangrijk om ouders goed te betrekken bij alle stappen in bovenstaand proces. Zo hebben zij goed zicht op de interventies die school heeft gedaan, kunnen ze meedenken over interventies en weten ze waarom deze interventies ontoereikend zijn gebleken. 

Om een goede afweging te maken is het belangrijk dat je kennis hebt van de verschillende vormen van speciaal (basis)onderwijs. Zorg er ook voor dat ouders hiervan op de hoogte zijn. Wil je er meer over weten? Kijk dan hier. Soms kan het zijn dat je nog twijfelt tussen twee verschillende vormen van onderwijs. Beschrijf dan kort in de aanvraag waar je twijfel zit en bespreek dit met ouders.

Onze deskundigen kijken altijd met een open blik naar alle vormen van onderwijs. Zij geven een advies over de best passende onderwijssetting. Dat kan een andere zijn dan die je als school - met ouders - aanvraagt.

Als school kun je hierover contact opnemen met de onderwijsadviseur van jouw regio. Om te zien welke onderwijsadviseur dit voor jouw school is, kijk je hier. Deze onderwijsadviseur staat je graag te woord.

Het komt gelukkig niet vaak voor, maar het kan zijn dat een leerling in zeer korte tijd fors ontregelt. Of dat de zorgen om een leerling zo hoog oplopen dat je als school de inschatting maakt dat het bieden van extra ondersteuning ontoereikend zal zijn om de leerling voldoende te kunnen begeleiden binnen het regulier onderwijs. In dergelijke uitzonderingsgevallen kan je de stap naar extra ondersteuning overslaan. Je kunt dan direct overgaan tot de aanvraag van een toelaatbaarheidsverklaring.

In Amsterdam en Diemen beschikken de schoolbesturen zelf over de gelden voor extra ondersteuning. De uitvoeringsorganisatie van ons samenwerkingsverband, waar de onderwijsadviseurs onder vallen, gaat niet over de middelen en het vormgeven van de extra ondersteuning. Met de bovenschoolse zorg bedoelen we het orgaan binnen het schoolbestuur dat wél gaat over de inzet van deze gelden voor extra ondersteuning (voor de scholen die vallen onder het schoolbestuur). Dat kan bijvoorbeeld een loket zijn, of een adviseur passend onderwijs.

Wanneer je als school dus een vraag hebt over extra ondersteuning, kun je terecht bij de bovenschoolse zorg van het schoolbestuur.

Bij het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring moet je als school in grote lijnen het volgende uitleggen aan ouders:

• Welke informatie je opstuurt naar ons samenwerkingsverband voor de TLV-aanvraag.
• Wat een aanmelding bij ons samenwerkingsverband inhoudt. De betrokken deskundigen geven een onafhankelijk advies over de meest passende onderwijssetting. Dit kan zijn het speciaal basisonderwijs, het speciaal onderwijs (cluster 3 en 4) of het regulier onderwijs. Als het gaat om speciaal onderwijs of speciaal basisonderwijs, dan geeft de directeur-bestuurder de toelaatbaarheidsverklaring die daarbij hoort af. Zorg ervoor dat ouders weten welke vormen van onderwijs er zijn. 
• Dat de visie van ouders belangrijk is. Wij vinden de visie van ouders op wat passend is voor hun kind op het gebied van onderwijs van belang. De deskundigen wegen dit altijd mee bij het formuleren van het advies. Het kan echter voorkomen dat de deskundigen een ander schooladvies formuleren dan ouders (en/ of school) willen.
• Wat het advies betekent. Ons advies is niet geheel vrijblijvend. Wanneer we bijvoorbeeld een toelaatbaarheidsverklaring voor het speciaal onderwijs afgeven, kan de leerling niet worden ingeschreven op een school voor speciaal basisonderwijs. Er is nog een voorbeeld, dat niet vaak voorkomt maar wel beschreven moet worden. Als onze deskundigen vinden dat een andere vorm van onderwijs beter passend is én de directeur-bestuurder daarvoor een toelaatbaarheidsverklaring afgeeft én er plek is op een daarbij passende school, dan mag de huidige school de leerling ‘verwijderen’. Dit gebeurt alleen in uitzonderlijke gevallen. Bijvoorbeeld wanneer een school écht niet meer verder kan met een leerling en ouders een andere visie hebben op wat passend is voor hun kind. Ouders hebben altijd het recht hun kind bij een andere reguliere basisschool aanmelden. De kans is echter klein dat die de leerling aanneemt als er een toelaatbaarheidsverklaring is afgegeven.
• Dat er mogelijkheid is tot bezwaar. Ouders (en scholen) hebben altijd het recht op het maken van bezwaar tegen de afgifte van de toelaatbaarheidsverklaring of het afwijzen daarvan. Hoe dit werkt, vind je hier. 

Aanmelden mét toestemming van ouders heeft natuurlijk altijd de voorkeur. In gevallen dat dit niet mogelijk is, kun je als school ook zonder de toestemming van ouders een toelaatbaarheidsverklaring aanvragen. De aanloop naar het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring speelt hierin een grote rol.

Het is belangrijk om alle stappen goed te doorlopen en daar ouders actief bij te betrekken. Deel in een vroeg stadium je zorgen met ouders en maak hen onderdeel van het proces. Licht steeds toe welke interventies je pleegt, met welk doel én wat deze interventies hebben opgeleverd. Leg dit vast in een handelingsplan. Plan evaluaties van de inzet met ouders. Overleg met hen wat zij denken dat goede interventies zijn - leg dit naast de visie van school en bespreek de toepasbaarheid hiervan.

Wanneer interventies onvoldoende effect hebben, leg dan duidelijk uit waar de grens van mogelijkheden ligt binnen het regulier onderwijs. Licht toe wat de volgende stap is.

Stapje voor stapje neem je ouders mee in het proces. Zo komt de stap naar een verwijzing als het goed is niet als een verrassing. Dat wil echter niet zeggen dat ouders het er altijd mee eens zijn. Geef ouders de ruimte om hun visie toe te lichten en wanneer het tot een aanvraag komt, bied dan in de aanvraag voldoende ruimte aan ouders om hun visie toe te voegen.

Hier vind je op een rijtje wat je precies moet aanleveren als je een aanvraag voor een toelaatbaarheidsverklaring zonder toestemming van ouders doet.

De school is de partij die de aanvraag van een toelaatbaarheidsverklaring doet. Een school mag daarbij alle interne informatie (denk aan CITO-toetsen en handelingsplannen) delen, zonder toestemming van ouders. Voor het verzenden van alle externe informatie (onderzoeksverslagen, ondersteuning vanuit een externe partij) moeten ouders wel toestemming geven. Geven zij die niet, dan kunnen die gegevens niet terug komen in de aanvraag. Staan ouders ook niet achter de aanmelding? Dan volgt school de route voor de aanvraag zonder toestemming.

Onze deskundigen kunnen pas een actieve rol spelen zodra een leerling bij ons is aangemeld voor een toelaatbaarheidsverklaring. Als je er als school op een eerder moment niet meer uit komt met ouders, kun je terecht bij het schoolbestuur (bovenschoolse zorg), een adviseur passend onderwijs of de ouder- en kindadviseur. Als ouders specifieke vragen hebben over onze procedure en werkwijze, kunnen zij contact opnemen met onze maatschappelijk deskundige uit de regio van de school (zie contactgegevens).

Een psychologisch onderzoek heeft meestal een geldigheidsduur van twee jaar. Bij zeer jonge kinderen is dit vaak slechts een jaar. Na die tijd is een onderzoek minder betrouwbaar. Echter, wanneer betrokkenen van mening zijn dat de uitkomst van het onderzoek naar alle waarschijnlijkheid nog vergelijkbaar zal zijn bij hernieuwd onderzoek, dan is het niet nodig om opnieuw onderzoek uit te laten voeren. In dat geval kun je het verouderde onderzoek gebruiken voor de aanvraag.

Dat kan. Onze deskundigen kijken dan kritisch naar de meerwaarde van een late overstap naar een andere school.

Wanneer de leerling bijna leerplichtig is, moet de leerling eerst worden aangemeld bij een basisschool. Deze school heeft dan de zorgplicht. Dat houdt niet in dat de school de leerling zelf moet plaatsen, maar zij is er wel verantwoordelijk voor dat het kind op een passende onderwijsplek komt.

Als basisschool met zorgplicht heb je de verplichting om een goed beeld te hebben van het functioneren van het kind en zijn onderwijsbehoefte. Je bent verantwoordelijk voor het verzamelen van de benodigde (en beschikbare) informatie. Verzamel alles wat je hiervoor nodig hebt (verslaglegging voorschool, (eigen) observaties, verslagen van onderzoek, logopedie, hulpverlening) en ga in gesprek met de voorschool en ouders om goed zicht te krijgen op wat het kind aan ondersteuning nodig heeft op school. Je mag je niet alleen baseren op bijvoorbeeld een psychologisch onderzoek.

Als je verwacht (en kunt aantonen) niet aan de onderwijsbehoefte te kunnen voldoen, moet je dit goed uit kunnen leggen aan ouders en andere betrokkenen. Je kunt dan als school- in overleg met ouders - een toelaatbaarheidsverklaring aanvragen.

Bij een aanvraag van een toelaatbaarheidsverklaring kan je als school aangeven dat het om een spoedaanmelding gaat. Onze deskundigen bekijken dan of zij deze aanvraag met spoed op kunnen pakken.

Als school kun je zelf ook dingen doen om een aanmelding vlot te laten verlopen. Het helpt als je een zo volledig mogelijk dossier aanlevert én als je de aanvraag tijdig verstuurt. Het is een voorwaarde dat de informatie in de aanvraag compleet is; op dat moment nemen de deskundigen die in behandeling.